ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ [ΠΗΓΗ: arcadians.gr]

Αναφορικά με την προέλευση του ονόματος της Αρκαδίας υπάρχουν αρκετές εκδοχές. Από αυτές οι επικρατέστερες είναι οι παρακάτω :

α) Η πρώτη εκδοχή συνδέεται με τον Αρκαδικό μύθο που αναφέρει ο Παυσανίας στα “Αρκαδικά” και οφείλεται στον Καθηγητή Μιχ. Σακελλαρίου. Κατ’ αυτήν, η λέξη Αρκαδία προέρχεται απο τη λέξη άρκτος, αρκούδα. Η ετυμολογία αυτή, εξυπακούει μια τοτεμική λατρεία αρκούδας, όπως και ο Αρκαδικός μύθος που παρουσιάζει τη μητέρα του Αρκάδος ως αρκούδα ή ως μια νύμφη που μεταμορφώθηκε σε αρκούδα. Συμφωνα με αυτόν ο πρώτος κάτοικος και ο πρώτος που κυβέρνησε την Αρκαδία ήταν ο Πελασγός, γιός του οποίου ήταν ο Λυκάων. Ο Λυκάων απέκτησε μια κόρη την Καλλιστώ με την οποία συνδέθηκε ο Δίας. Τους έπιασε όμως η Ήρα η οποία μεταμόρφωσε την Καλλιστώ σε αρκούδα, την οποία όμως στη συνέχεια σκότωσε η Άρτεμις. Για να σώσει το παιδί του που είχε η Καλλιστώ στην κοιλιά της, ο Δίας την μεταμόρφωσε στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου. Από αυτήν το παιδί της πήρε το όνομα Αρκάς. Όταν μεγάλωσε ο Αρκάς βασίλεψε πάνωστους κατοίκους της περιοχής που ονομάστηκε Αρκαδία και εδίδαξε πρώτος αυτός τους κατοίκους – που αργότερα ονομάστηκαν Αρκάδες προς τιμή του – πως να φτιάχνουν ψωμί και να γνέθουν μαλλί. Ο Αρκάς ενυμφεύθη την Δρυάδα νύμφη.

Οι Αρκάδες ήταν απο τα πρώτα ελληνόφωνα φύλα που μετανάστευσαν στη νότια Βαλκανική. Πιστεύεται, ότι κατοικούσαν στη Δυτ. Μακεδονία πριν το 1900 π.Χ. (περισσότερα στην “Ιστορία του Ελληνικού Έθνους”, Εκδοτική Αθηνών, όπου και εκτενής σχετική βιβλιογραφία).

β) Το όνομα ΑΡΚΑΔΙΑ αποτελείται από τα συνθετικά Αρκ και Δία . Το “Αργ” προέρχεται από το “Αργώ” που σημαίνει σκάφος , από όπου έχουμε το Λατινικό archie που σημαίνει κιβωτός , και το Αγγλικό ark που σημαίνει κιβωτός . Το Αρκ-Δίας προφανώς σημαίνει το σκάφος του Δία

γ) Η παρακάτω εκδοχή έχει διατυπωθεί από τον Έφορο Αρχαιοτήτων Αρκαδίας κ. Θ. Σπυρόπουλου («Τa Θαυμαστά και τα Μυστήρια του Λυκάιου Όρους», Έκδοση της Εφημερίδας «Νέα της Μεγαλοπόλεως» 2001):

«…αυτός ο γενάρχης του Έθνους μας, του έθνους των Αρκάδων μετά τον Πάνα Ήλιον και τον φωτεινό Λυκάονα, ο Αρκάς, και αυτός ηλιακή μορφή και υπόσταση έχει. Όταν μετεφέρθησαν, μετά τον χρησμό, τα οστά του από την δυσχείμερον Μαιναλίην εις την αγοράν της Μαντινείας απετέθησαν εις θέσιν καλουμένην «Βωμός του Ηλίου». Αλλ’ αυτός και η χώρα που φέρει μέχρι σήμερον το όνομά του, Μινυακόν όνομα ταυτόσημον προς τον ήλιον φέρει κατά την ετυμολογία που το πρώτον σήμερα προσάγουμε. HA – RA – KA – DIA είναι καθ’ ημάς η νέα ετυμολογία του εθνικού μας χώρου και του εθνικού μας ονόματος, δηλαδή η χώρα του πνεύματος (ΚΑ) του ΡΑ, τουτέστιν του Ηλίου, η χώρα του φωτός. Αυτή η ετυμολογία και η ευλάβεια των Αρκάδων συνυφασμένη με την ανείπωτη καθαρότητα και διαφάνεια του Αρκαδικού περιβάλλοντος εδημιούργησαν το πολυσήμαντο μήνυμα του Αρκαδικού ιδεώδους.»

δ) Ο Δημήτριος Π. Δημόπουλος στο βιβλίο του «Η καταγωγή των Ελλήνων» Έκδοση Ε΄ του εκδοτικού οίκου «Ελεύθερη σκέψις» 1995, υποστηρίζει ότι το όνομα Αρκαδία, προέρχεται από την πρωτοελληνική ρίζα αρ. Αρκάς λοιπόν ο γηγενής, ο αυτόχθων. Αρκαδία λοιπόν είναι η χώρα που κατοικείται από αυτόχθονες. Ο Ηρόδοτος χαρακτηριστικά λέει γι αυτό: «Οικέει δε την Πελοπόννησον έθνεα επτά. Τούτων δε τα μεν δυο αυτόχθονα εόντα κατά χώραν ίδρυται νυν τη και το πάλαι οίκεον, Αρκάδες τε και Κυνούριοι» ΜΟΥΣΑΙ VIII. 73. Δηλαδή κατοικούν την πελοπόννησο επτά εθνη από αυτά τα μεν δύο αυτόχθονα υπάρχοντα, έχουν ιδρυθεί (ως κράτη) τώρα εκεί που κατοικούσαν από παλιά, δηλαδή οι Αρκάδες και οι Κυνούριοι. Ο δε Στράβων στα “Γεωγραφικά” του Η΄ 7 λέει: «Δοκεί δε παλαιότατα έθνη των Ελλήνων είναι τα Αρκαδικά, Αζάνες τε και Παρράσιοι και άλλοι τοιούτοι»

ε) Μια άλλη ερμηνεία προέρχεται από την Ευγενία Δερεχάνη («Το όρος Λύκαιο και οι αρχαίοι Αρκάδες»). Κατ’ αυτήν, η λέξη Αρκάς παράγεται από τη ρίζα αρ αρκ και αλκ απ’ όπου παράγονται τα ρήματα αραρίσκω: αρμόζω, προμηθεύω, στερεώνω, ετοιμάζω, παρασκευάζω και αρήγω: βοηθώ, ωφελώ, αποκρούω, είμαι χρήσιμος, ωφέλιμος, ικανός. Από αυτά το άρτος: προμήθευμα, παρασκεύασμα, καθώς και το αλκέω: αποκρούω, απομακρύνω, βοηθώ, στηρίζω. Από αυτά το αλκάρ: βοήθημα, προπύργιο, προφύλαξη, προστασία και αλκή: δύναμη, τόλμη, ορμή και αλκάς: ανδρείος, ισχυρός, ωφέλημος, έτοιμος, παρασκευασμένος, στηριγμένος. Η σημασία όπως φαίνεται αποδώθηκε στον επώνυμο βασιλιά τους, που ήταν εκείνος που τους δίδαξε να παρασκευάζουν το ψωμί, το στήριγμα – και άρτος καρδίαν ανθρώπου στηρίζει (ψαλμός ργ)- ήταν ο ωφέλιμος, ο ανδρείος.

Άλλοι πάλι ρίχνοντας το βάρος στη σημασία που εκφράζουν τα ρήματα γύρω από την απόκρουση την άμυνα, δεν αποκλείουν η σημασία αυτή να ταυτίστηκε με τη χώρα , γιατί οι κάτοικοί της αντιστάθηκαν στις πιέσεις και τις επιδρομές άλλων λαών.

ΓΕΝΕΘΛΙΑ ΓΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ Η ΑΡΚΑΔΙΑ [ΠΗΓΗ]

Δεν υπήρξε μόνον του «Ελληνίου Διός» γενέθλιος τόπος ο Αρκαδικός Όλυμπος, αλλά και του ανθρώπινου γένους! Απίστευτο; Και όμως μυθολογικώς παραδιδόμενο. Ιδού η μαρτυρία.
«Αντίθεον δε Πελασγόν εν υψικόμοισιν ούρεσσι
Γαία μέλαιν’ ανέδωκεν, ίνα θνητών γένος είη».
(Τον ισόθεο Πελασγό στα υψηλόκορμα όρη η μαύρη γη
έβγαλε απ’ τα σπλάχνα της, για να γεννηθεί η γενιά των θνητών).
Ο Παυσανίας (Αρκ. 1,4) διασώζει την ανωτέρω αναφορά του ποιητή άσιου (7ος αιών π.Χ.), σύμφωνα με την οποία ο Πελασγός υπήρξεν ο «πρώτος» άνθρωπος επί της γης, αναδυθείς μάλιστα απ’ αυτήν, όπως και αυτή η ετυμολογία του ονόματός του «επικυρώνει». Το όνομα Πελασγός ετυμολογείται από τη σύνθεση των λέξεων πέλας (πλησίον, παρά) και γη, δηλαδή, «ο παρά της γης γεννηθείς», όπως και Άργος (εκ του άρ- αίρω= εγείρω) και γη, δηλαδή «ο εκ της γης εγερθείς».
Ο ίδιος, όμως, συγγραφεύς, ο περιηγητής Παυσανίας, καταγράφοντας τη σχετική παράδοση των Αρκάδων και εκφράζοντας την αμφιβολία του γράφει (Αρκ. 1, 4):
«Οι Αρκάδες λένε ότι ο πρώτος άνθρωπος, που εμφανίσθηκε στην περιοχή αυτή ήταν ο Πελασγός. Όμως, το πιο εύλογο είναι ότι δεν αναδύθηκε (γεννήθηκε) μόνον ο Πελασγός, αλλά και άλλοι άνθρωποι μαζί μ’ αυτόν. Διότι, πως αλλιώς να εξηγηθεί ο ισχυρισμός του ότι αυτός υπήρξε και ο πρώτος άρχοντας της περιοχής. Αλλά ποιών ανθρώπων άρχοντας υπήρξε;
Όμως, επειδή ο Πελασγός ήταν μεταξύ τους ο ψηλότερος, ο δυνατότερος, ο ωραιότερος και ο εξυπνότερος, γι’ αυτό οι άλλοι τον εξέλεξαν ως βασιλέα τους.
(Υπήρξε δε και ο πρώτος και μέγας ευεργέτης τους), αφού πρώτος σκέφτηκε να κατασκευάσει καλύβες (εκ του καλύπτω), ώστε οι κάτοικοι να μην κρυώνουν, να μην βρέχονται και να μην ταλαιπωρούνται από τα καύματα. Αυτός, επίσης, επινόησε και τους χιτώνες από έρματα προβάτων, που και σήμερα ακόμη (175 μ.Χ.) φορούν οι φτωχοί στην Εύβοια και στην Φωκίδα.
Επίσης, για να προστατεύσει την υγεία και τη ζωή τους, τους απαγόρευσε να τρώνε χλωρά φύλλα και άβραστα χόρτα, όπως και ρίζες και (μερικά είδη μανιταριών, που ήταν δηλητηριώδη.
Ακόμη, επειδή διαπίστωσε ότι δεν τρώγεται όλων των βελανιδιών ο καρπός, τους συνέστησε να τρώνε μόνον τα βελανίδια της φηγού. Αυτή μάλιστα η διατροφή επικράτησε στις περισσότερες περιοχές (της Αρκαδίας, «οι βαλανηφάγοι Αρκάδες») από την εποχή του Πελασγού μέχρι και σήμερα που ψηνόμενα τρώγονται σαν τα κάστανα και τα αμύγδαλα».
Την βαλανηφαγία των Αρκάδων διέσωσε και ο περίφημος χρησμός της Πυθίας, προς τον βασιλέα της Σπάρτης Χάριλλον, ο οποίος, πριν εισβάλει στην Αρκαδία (784π.Χ.), εζήτησε την συμβουλή του. Ο χρησμός του Δελφικού Μαντείου ήταν ο εξής:
«Αρκαδίαν μ’ αιτείς, μέγα αιτείς ου τοι δώσω. Πολλοί εν Αρκαδίη βαλανηφάγοι άνδρες έασιν, οι σ’ αποκωλύσουσιν. εγώ δε τοι ου τι μεγαίρω».
[Την Αρκαδία μου ζητείς; Κάτι πολύ μεγάλο ζητείς. δεν πρόκειται να σου τη δώσω. Υπάρχουν πολλοί στην Αρκαδία, που τρέφονται με βαλανίδια, κι αυτοί θα σε εμποδίσουν. εγώ δε δεν σε ζηλεύω. Το εγχείρημά σου είναι παράτολμο, γιατί θάχεις να αντιμετωπίσεις άνδρες «βαλανηφάγους», λιτοδίαιτους δηλαδή και ανδρείους και «αγχιμαχητές» (Ομήρου Ιλιάς Β 603), μαχόμενος εκ του σύνεγγυς και στήθος με στήθος.

———

Σχόλιο
Το blog σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.