“Et in Arcadia Ego” είναι μια σιβυλλική Λατινική φράση που πρωτοεμφανίστηκε σε έναν πίνακα του Giovanni Francesco Barbieri (Guercino), (1618-1622), ο οποίος απεικονίζει δύο ανθρώπους να ενατενίζουν με εκστασιασμό ένα ανθρώπινο κρανίο στο δάσος. Ο Πίνακας είναι αναρτημένος στην Εθνική Πινακοθήκη της Ρώμης (Galleria Nazionale d’Arte Antica).

Λίγο αργότερα η έκφραση αυτή εμφανίζεται σε δύο πίνακες του Nicolas Poussin, έναν του 1627 και έναν του 1650, με τίτλο The Shepherds of Arcadia (Οι Ποιμένες της Αρκαδίας). Και στα δύο έργα του Poussin, τρεις Αρκάδες ποιμένες και μία γυναικεία φιγούρα στέκονται δίπλα σε ένα τάφο τον οποίο περιεργάζονται και φαίνεται να αναρωτιούνται για την αινιγματική φράση “Et in Arcadia ego” που είναι σμιλευμένη στην πέτρα του τάφου. Στον πρώτο πίνακα μάλιστα, φαίνεται να υπάρχει πάνω στον τάφο και ένα κρανίο – όπως και στον πίνακα του Guercino. Η σκηνή αντανακλά μια μελαγχολική ενατένιση του θανάτου με τις εικονιζόμενες φιγούρες να διακατέχονται από περίσκεψη και βαθύτερο συλλογισμό και ίσως μελαγχολία – τα συναισθήματα συνειδητοποίησης του εφήμερου και μεταβατικού της ζωής.

Το γεγονός ότι ο Poussin φιλοτέχνησε δύο διαφορετικούς πίνακες με το ίδιο θέμα και ίδιο τίτλο, με διαφορά χρόνου 22 έτη, δείχνει ότι τα έργα του δεν προέκυψαν απλά ως μια προσωπική αυθόρμητη έμπνευση της στιγμής αλλά ενδεχομένως απηχούσαν τις επικρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής. Αυτό φαίνεται και από το μεγάλο καλλιτεχνικό ρεύμα που προέκυψε εκείνη την εποχή, με πολλούς καλλιτέχνες να δημιουργούν πίνακες και γκραβούρες με σκηνές που απεικονίζουν το Αρκαδικό ιδεώδες με ειδυλλιακά βουκολικά τοπία όπου πρωταγωνιστούν θεοί και νύμφες -με τον θεό Πάνα να κατέχει εξέχουσα θέση. Μερικοί τέτοιοι καλλιτέχνες ήταν ο Laurent de la Hyre (1606-1656), ο Peter Scheemakers (1691-1781), ο Francesco Zuccarelli (1702-1788), ο Richard Wilson (1714-1782), ο Sir Joshua Reynolds (1723-1792), ο Honore Fragonard (1732-1806), ο Leon Vaudoyer (1803-1872), ο Aubrey Beardsley (1872-1898), ο George Wilhelm Kolbe (1877-1947), ο Augustus John (1878-1961), καθώς και πολλοί άλλοι σύγχρονοι:
Et In Arcadia Ego – Proekt Fabrika
Et in Arcadia ego – Mark Woods
Et in Arcadia Ego – Johann Louw
Et in Arcadia ego – Harry Steen
Et In Arcadia Ego – Francis Wheatley
Et In Arcadia Ego – Francis Wheatley
Et in Arcadia Ego – Johann Georg Schütz
Et in Arcadia Ego – European School, 18th Century
Et in Arcadia Ego – Alexander Runciman
Et in Arcadia Ego – John G. Boyd
Et In Arcadia Ego – Virgil Mancaş

Την έκφραση “Et In Arcadia Ego” υιοθέτησε, επίσης, ως δικό του motto, ο Γερμανός συγγραφέας Γκαίτε (Johann Wolfgang von Goethe , 1749-1832) στο έργο του Italian Journey (1816),  αφότου είδε τον πίνακα του Guercino. Η έκφραση “Et in Arcadia Ego” είναι επίσης ο τίτλος του βιβλίου του Evelyn Waugh’s Brideshead Revisited (1945), αλλά και ο τίτλος του ένατου και του δέκατου επεισοδίου της σειράς Star Trek: Picard

Αν και κατά λέξη η έκφραση “Et in Arcadia Ego” μεταφράζεται “Και εγώ στην Αρκαδία“, -που συχνά μεταφράζεται και ως “ακόμη και στην Αρκαδία, είμαι εκεί“, η σημασία της δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί. Σε ποιόν αναφέρεται; Στον άγνωστο νεκρό του τάφου; Στον κάτοχο του έργου του Ζωγράφου; Στον Ζωγράφο τον ίδιο; Στον κάθε περιηγητή της Αρκαδίας; ή εν τέλει …στον ίδιο το Θάνατο;

Οι περισσότεροι κριτικοί της τέχνης συγκλίνουν στο ότι το μήνυμα στην πέτρα έχει αφήσει ο Θάνατος (“Ακόμα και στην Αρκαδία, εγώ, (ο Θάνατος), υπάρχω”), και ότι οι βοσκοί συνειδητοποιούν ότι η φράση σημαίνει πως ακόμη και σε έναν ευδαιμονικό παράδεισο, όπως η Αρκαδία, υπάρχει και ο θάνατος, και ότι η ζωή δεν είναι αιώνια.
Μια εναλλακτική εξήγηση, είναι να σημαίνει “Και Εγώ (ο άνθρωπος στον τάφο) Έζησα στην Αρκαδία” δηλαδή ότι το άτομο που θάφτηκε στον τάφο έζησε κάποτε (απολάμβανε τις απολαύσεις της ζωής) στη γη της Αρκαδίας.
Και στις δύο εκδοχές αντανακλούν την θεώρηση της εποχής ότι η Αρκαδία ήταν ένας ειδυλλιακός παραδεισένιος τόπος.

Η λέξη Arcadia συχνά απεικονίζεται με μια ταφόπλακα ή ένα συντριβάνι, και που σχετίζονται με ένα υπόγειο υδάτινο ρεύμα – φαίνεται να επρόκειτο για τον ποταμό Αλφειό (από το Άλφα = πηγή) -ο οποίος στην αρχαιότητα θεωρείτο ιερός- και υπήρξε η πεποίθηση ότι έρρεε υπόγεια και εξέβαλλε στη κρήνη της Αρέθουσας στη Σικελία (Arethusa, Sicily).

Η ίδια η λέξη Arcadia πιθανότατα είναι σύνθετη αποτελούμενη από τις λέξεις, Arca (= τάφος) και Dia (= του Δία ή του Θεού), σημαίνοντας δηλαδή “Ο Τάφος του Δία” ή “Θεϊκός Τάφος“. Δες ακόμα άλλες ετυμολογικές εκδοχές στο Post ΑΡΚΑΔΙΑ:

Σε μια μυστικιστική προσέγγιση η έκφραση “Et In Arcadia Ego” αναγραμματισμένη ως “I Tego Arcana Dei” δηλαδή “Φυλάω τα Μυστικά του Ουρανού (= Του Θεού)” χρησιμοποιήθηκε σε επιτύμβιες πλάκες Ναϊτών, προειδοποιώντας αυτόν που πλησίαζε: μείνε μακρυά…

ARCADIAN ECOLOGY

Στο βιβλίο του Jacopo Sannazaro’s Arcadia (1772) η Αρκαδία περιγράφεται ως Shangri-La! δηλαδή ένα απομακρυσμένο, ειδυλλιακό, όμορφο φανταστικό μέρος, όπου η ζωή πλησιάζει την τελειότητα, μια ουτοπία…
Στην εξιδανίκευση της Αρκαδίας ως τόπο ευδαιμονίας συνέβαλαν ο Θεόκριτος (3ος αι. π.Χ.) με τα «Ειδύλλια» και ο Ρωμαίος λυρικός ποιητής Βιργίλιος (70-19 π.Χ.) με το έργο του «Εκλογές», που είναι μια συλλογή βουκολικών ποιημάτων (όπου μιμείται τον Θεόκριτο) που εμφάνιζαν την Αρκαδία ως μια ονειρική χώρα, όπου οι άνθρωποι αποτελούσαν μέρος της άγριας φύσης και ζούσαν σε απόλυτη αρμονία με αυτή.
Αυτή η προσέγγιση αργότερα αποτέλεσε το Οικολογικό ρεύμα “Arcadian Ecology”

Σχόλιο
Το blog σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.